Cách trồng cây sả đúng kỹ thuật sẽ đem lại năng suất cao. Với mức giá trong khoảng 20-30.000 VNĐ, có thể cao hơn nếu cây sả to, chắc củ thì mức giá còn có thể tăng cao hơn, giúp người dân cải thiện đời sống của gia đình.
Điều kiện tự nhiên của cây sả
Sả thuộc cây thân thảo, mọc thành bụi và có chiều cao khoảng 80 cm đến trên 1m. Chúng tương đối dễ trồng và sinh trưởng tốt trong điều kiện sinh thái:
Nhiệt độ
Môi trường thích nghi cho cây sả phát triển là vùng nhiệt đới với nhiệt độ từ 22 - 27 độ C. Nếu nhiệt độ trên 30 độ C kéo dài sẽ khiến cây sinh bệnh khô lá và có thể bị chết.
Nước
Lượng nước cung cấp (nước mưa) trên 1500 mm/năm và phân bổ đều từ 100 mm/tháng là điều kiện thích hợp để cây sả có thể phát triển mạnh. Độ ẩm không khí lý tưởng là 80 - 85% và độ ẩm đất thích hợp là 70 - 75 %.
Ánh sáng
Cây sả là loại cây cần đầy đủ ánh sáng để tiến hành quang hợp và hình thành tinh dầu trong tế bào lá. Số giờ nắng dao động 180 - 250 giờ/tháng (chiếm 50 - 60 % tổng số giờ ban ngày) là con số cây sả cần để phát triển tốt.
Ngoài các yếu tố khách quan trên, kỹ thuật trồng và chăm sóc là yếu tố trọng yếu giúp người nông dân cải thiện năng suất.
Kỹ thuật trồng cây sả
Bà con sẽ không cần tốn nhiều thời gian và công sức nhưng sẽ nhận được thành quả bất ngờ nếu áp dụng các kỹ thuật sau:
Chọn giống
Ở nước ta hiện nay có tới 9 loài sả khác nhau nhưng thực bì chỉ có loài Cymbopogon nardus Rendle và Cymbopogon flexuosus Will. Watson được đưa vào sản xuất. Chúng thường nhân giống bằng phương pháp vô tính. Vì vậy, chọn nhánh sả tốt để trồng là bước làm quan trọng..
- Chọn ruộng: Nên chọn sả giống trên ruộng sả có 1,5 - 2 năm tuổi, có năng suất và sạch sâu bệnh.
- Chọn cây: Cây sinh trưởng tốt, có nhiều nhánh to và đều là điều kiện.
- Chọn nhánh (tép): Tương tự, những nhánh to, đốt ngắn và cứng sẽ được xếp vào nhóm nhánh tốt.
Làm đất trồng
Để chuẩn bị trồng cần cày bừa kỹ, để ải sau đó bừa lại. Với đất bãi, cày sâu khoảng 20 - 25 cm còn đất đồi là 18 - 20 cm.
Đất đồi nên cày bừa theo đường đồng mức để tránh xói mòn, làm sạch cỏ nhất là cỏ tranh. Sau khi bừa, đất phải được san phẳng để tránh đóng váng bề mặt làm suy thoái.
Tiếp đến lên băng với mặt rộng 3 - 4 m, chiều cao băng từ 18 - 20 cm. Chú ý để phần rãnh rộng 30 cm giúp dễ chăm sóc và thoát nước khi mưa lớn.
Bón phân
Bón lót cây sả bằng phân hữu cơ và phân bón NPK theo tỷ lệ 5 kg phân hữu cơ hoai trộn cùng 100 gram phân lân.
Sau khoảng 3 tuần, khi cây sả bắt đầu sinh trưởng mạnh nên bón thúc bằng phân NPK kết hợp xới đất và làm cỏ quanh gốc sả.
Khoảng cách trồng
Xác định mật độ trồng là việc làm cần thiết nhằm tạo điều kiện cho cây sinh trưởng tốt. Khoảng cách trồng thay đổi tuỳ thuộc vào điều kiện đất đai và chế độ thâm canh, cụ thể như sau:
- Vùng đất có khí hậu tốt, độ thâm canh cao
Mật độ 65000 cây (khoảng 22000 khóm) = 120 x 40 (cm) x 3 (tép).
- Vùng đất chất lượng trung bình, độ thâm canh vừa phải
Mật độ 75000 cây (khoảng 25000 khóm) = 80 x 50 (cm) x 3 (tép)
- Vùng đất khô, ít màu mỡ, khí hậu không thuận lợi
Mật độ 86000 cây (khoảng 42000 khóm) = 70 x 50 (cm) x 3 (tép)
Bạn thực hiện bằng cách rạch hàng dọc theo băng với độ sâu 20 - 25 cm, bón phân rồi phủ một lớp đất mỏng 3 cm. Đặt các tép sả trồng thẳng đứng giữa hàng hoặc hốc. Vun đất, nén chặt đất quanh gốc để gốc sả ngập sâu 4 - 5 cm rồi dùng cỏ khô, rơm rạ sau khi chưng cất ủ hai bên hàng cây để giữ ẩm.
Phòng, trừ sâu bệnh
Cây sả có thành phần tinh dầu, thường được sử dụng để làm thành phần xua đuổi côn trùng nên sả ít bị sâu bệnh hại. Tuy nhiên, bà còn vẫn cần chú ý các bệnh có thể gặp sau:
- Bệnh gỉ sắt
Cây sả có thể bị bệnh gỉ sắt do một loại nấm gây ra với các dấu hiệu xuất hiện đốm màu đỏ, nâu hoặc vàng trên lá. Đặc biệt, thường xuất hiện khi trời ẩm ướt.
Bà con cần tiến hành cắt bỏ ngay vùng bị bệnh và cách ly cây bị bệnh ra khỏi vườn để tránh lây lan diện rộng.
- Bệnh thiếu sắt
Khi lá sả chuyển từ màu xanh sang màu vàng hoặc trắng, khả năng cây đang thiếu sắt. Ban đầu triệu chứng chỉ xuất hiện ở các lá non và lan dần đến lá già. Lúc này, cần bổ sung sắt bằng phân NPK cho cây.
- Sâu hại
Một loại sâu hại ít khi gặp ở sả là rệp vàng mía. Chúng dài khoảng 2 mm và có màu vàng. Rệp mía gây hại bằng cách hút nhựa, tạo ra các đốm màu nâu vàng ở củ sả. Lúc này người nông dân cần phun thuốc loại trừ, đồng thời loại bỏ vùng sâu hại và diệt sạch cỏ quanh gốc.
Cách thu hoạch và bảo quản củ sả
Thời điểm thu hoạch sả tốt nhất là lúc cây sả có từ 5 - 6 lá trưởng thành. Khi đó, ngọn lá tính từ ngoài vào trong dài khoảng 5 - 6 cm đã chớm khô và màu lá chuyển dần từ xanh sang vàng.
Khi thu hái chú ý không nên cắt sâu vào thân cây sả - bộ phận chứa ít tinh dầu của cây. Điều này vừa khiến tốn công cắt, công vận chuyển mà lượng tinh dầu thu được không nhiều. Đồng thời ảnh hưởng tới sự sinh trưởng của cây vì sẽ làm thân cây dễ ngậm nước và thối nơi cắt khi trời mưa.
Nên thu hoạch sả trong khoảng thời gian là từ 9 - 10 giờ sáng đến 3 - 4 giờ chiều. Sả trồng năm thứ 1 có thể cho thời gian thu hoạch 4 - 6 tháng và thời gian giữa giữa 2 lần cắt từ 38 - 40 ngày. Từ năm thứ 2 trở đi, số lần thu hoạch và hàm lượng tinh dầu sẽ tăng lên. Do đó, một chu kỳ kinh tế của ruộng sả có thể tới 5 - 6 năm.
Lá sả sau thu hoạch có thể bảo quản bằng cách cất tươi hoặc cất khô. Thêm vào đó, khi lá héo có thể đem chưng cất để tăng thời gian sử dụng.
Ngoài ra, bà con có thể tham khảo phương pháp sấy lạnh với máy sấy dược liệu SASAKI nếu muốn đáp ứng nhu cầu sản xuất quy mô từ nhỏ đến lớn và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Dòng máy này của SASAKI hoạt động dựa trên nguyên tắc sấy trong môi trường khí khô với độ ẩm chỉ khoảng 10 - 30 % và nhiệt độ thấp 3 - 80 độ C khi sấy thông thường. Nhờ đó, giữ trọn độ dinh dưỡng của dược liệu sau khi sấy cũng như tiết kiệm thời gian, công sức gấp nhiều lần so với cách làm truyền thống.
Xem thêm: Hướng dẫn phơi sấy dược liệu phổ biến hiện nay
Trên đây là bài viết hướng dẫn chi tiết về cách trồng cây sả gửi tới bà con. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn đạt hiệu quả kinh tế cao từ việc trồng và chăm sóc loại cây thảo dược này.
