Ung thư da giai đoạn đầu thường xuất hiện các vết bất thường trên da, có thể quan sát bằng mắt thường. Phát hiện và điều trị ung thư da không phải khối u hắc tố cho kết quả điều trị khả quan, trên 95%.
Ung thư da giai đoạn đầu (giai đoạn sớm) là gì?
Ung thư da giai đoạn đầu (giai đoạn sớm) là sự xuất hiện của các vết bất thường màu sắc, hình dạng trên da. Điều này xuất phát từ sự phát triển, phân chia tế bào mất kiểm soát ở các tế bào mô da. Thông thường, các tế bào da già hoặc chết đi sẽ được thay thế bằng các tế bào da mới. Tuy nhiên vì một số lý do, quá trình phân chia tế bào hoạt động không thể kiểm soát khiến tế bào mới sinh ra quá nhiều so với lớp tế bào già. Về lâu dài chúng trở thành ung thư. (1)
5 dấu hiệu ung thư da giai đoạn sớm dễ nhận biết
Ung thư da giai đoạn sớm có thể khó phát hiện do các biểu hiện không quá rõ ràng hoặc người bệnh chủ quan nhầm lẫn với các tổn thương, bệnh lý da thông thường. Các dấu hiệu ung thư da giai đoạn sớm phổ biến như: (2)
- Da thô ráp, đóng vảy và sần sùi: Đây thường là biểu hiện ung thư da giai đoạn đầu được ghi nhận nhiều nhất. Các mảng da bắt đầu chuyển sang màu hồng đậm, sờ vào thấy thô ráp, sần, một số trường hợp có thể đóng vảy. Các vết da bất thường này thường xuất hiện ở mặt, đầu, cổ hoặc cánh tay.
Tham khảo: Ung thư đầu mặt cổ là gì?
- Dày sừng: Triệu chứng này gần giống với bệnh dày sừng thường gặp ở các bệnh lý da thông thường.
- Khối u nhỏ màu đỏ hoặc bầm tím: Khối u có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Nếu da bạn xuất hiện các triệu chứng này, cần nhanh chóng đến thăm khám bác sĩ chuyên khoa ngay bởi đây có thể là dấu hiệu ung thư da giai đoạn sớm.
- Nốt ruồi bất thường: Nốt ruồi mới xuất hiện hoặc các nốt ruồi cũ thay đổi màu sắc, kích thước, có thể kèm cơn đau khi khi chạm vào hoặc chảy máu.
- Nốt u tròn: Các nốt u có hình dáng tròn, hơi mềm, tương tự mụn thông thường nhưng phần giữa lõm, không có nhân mụn.
Nếu cơ thể xuất hiện một hoặc đồng thời các dấu hiệu cảnh báo ung thư trên, bạn nên đến bệnh viện để các bác sĩ thăm khám và kiểm tra. (3)
Tiên lượng bệnh ung thư da giai đoạn đầu có tốt không?
Hầu hết các trường hợp ung thư da giai đoạn đầu được can thiệp điều trị sớm đều có tiên lượng sống thêm cao hơn 95%. Đối với ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC) và ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) có thể triệt căn ung thư trong lần sinh thiết đầu tiên. Hiện nay không có các báo cáo về số lượng thống kê trường hợp tử vong do ung thư da không phải u hắc tố ác tính trên thế giới. Do đó tiên lượng sống thêm đối với bệnh nhân ung thư da không phải ung thư hắc tố được đánh giá rất khả quan. (4)
Cách chẩn đoán bệnh ung thư da giai đoạn sớm
Các phương pháp chẩn đoán ung thư da giai đoạn sớm sẽ được thực hiện tại các bệnh viện có chuyên khoa ung bướu. Các xét nghiệm chẩn đoán ung thư da có thể được chỉ định gồm:
- Khám lâm sàng: Sau khi kiểm tra các chỉ số như cân nặng, chiều cao, huyết áp… bác sĩ tiến hành khai thác bệnh sử cá nhân và gia đình, thói quen sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Đồng thời soi da bằng thiết bị chuyên dụng giúp phát hiện các bất thường sắc tố, đánh giá sơ bộ những tổn thương và chỉ định các xét nghiệm tiếp theo.
- Sinh thiết mô: Thủ thuật tiểu phẫu tách bỏ toàn bộ vùng da tổn thương hoặc một mẫu mô và tiến hành quan sát cấu trúc mô nhằm đánh giá, phân loại giai đoạn bệnh, mức độ khối u xâm lấn, di căn các cơ quan xa và tiên lượng điều trị ung thư da. Quá trình tách mô hoặc tiểu phẫu được thực hiện gây tê, người bệnh hoàn toàn tỉnh táo. Kết quả sinh thiết có thể được trả sau 3-5 ngày (tùy theo mỗi cơ sở y tế).
- Xét nghiệm thêm: Đối với bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC) thường không cần thực hiện thêm xét nghiệm nào. Tuy nhiên đối với trường hợp ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC), các xét nghiệm đánh giá mức độ xâm lấn hạch bạch huyết lân cận. Xét nghiệm tế bào học chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) thường được chỉ định để kiểm tra mức độ tế bào xâm lấn các cơ quan khác trên cơ thể.
Cách điều trị ung thư da giai đoạn sớm
Trong trường hợp bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư da, các bác sĩ chuyên khoa Ung bướu, Da liễu, Thẩm mỹ, chuyên gia xạ trị và hóa trị, chuyên gia mô bệnh học… sẽ hội chẩn và đưa ra hướng điều trị tối ưu, đảm bảo thẩm mỹ cho người bệnh. Khi quyết định phương pháp điều trị, các bác sĩ sẽ căn cứ vào các yếu tố:
- Loại ung thư da bệnh nhân mắc phải
- Giai đoạn ung thư da (kích thước, hình dạng, mức độ xâm lấn của chúng)
- Sức khỏe của bệnh nhân (người bệnh có mắc bệnh nền không)
Lưu ý, bác sĩ có thể đưa ra nhiều phương pháp điều trị, tuy nhiên quyết định cuối cùng thuộc về người bệnh. Các chuyên gia khuyên nên thực hiện điều trị ung thư da giai đoạn sớm tại các bệnh viện có sự phối hợp liên chuyên khoa kết hợp để hội chẩn và đưa ra phác đồ điều trị tốt nhất cho bệnh nhân ung thư da.
Một số phương pháp điều trị ung thư da giai đoạn đầu với ưu và nhược điểm sau:
1. Phẫu thuật cắt bỏ
Phương pháp phẫu thuật cắt bỏ là phẫu thuật loại bỏ khối ung thư cùng với các mô khỏe mạnh xung quanh khối u chính để đảm bảo ung thư được cắt bỏ hoàn toàn.
Phương pháp điều trị ung thư da giai đoạn đầu (không phải khối u ác tính) được chỉ định phổ biến nhất là phẫu thuật tách bỏ. Thông thường tiểu phẫu cắt bỏ ung thư da được thực hiện ở trạng thái gây tê cục bộ. Bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo trong quá trình cắt bỏ khối u và xuất viện nhanh chóng.
Phẫu thuật cắt bỏ thường được kết hợp với cấy ghép da, thường dùng da khỏe mạnh ở các vị trí ít bị nhìn thấy như bụng, mông, đùi hoặc cổ của bệnh nhân, sau đó ghép chúng vào vùng bị ảnh hưởng. Nếu khối u không quá lớn, bác sĩ có thể không chỉ định ghép da vào vùng vừa được phẫu thuật.
2. Phẫu thuật vi mô Mohs
Phẫu thuật vi mô Mohs là phương pháp điều trị ung thư da giai đoạn sớm, không dành cho u hắc tố ác tính. Phương pháp điều trị này thường được chỉ định khi bác sĩ tiên lượng nguy cơ ung thư tái phát cao hoặc vị trí khối u hạn hẹp, cần cắt bỏ da càng ít càng tốt như gần mắt, mũi. Phần khối u được tách bỏ sẽ được quan sát dưới kính hiển vi nhằm đảm bảo tất cả khối u đã được loại bỏ hoàn toàn.
3. Nạo và đốt điện
Phương pháp điều trị ung thư da giai đoạn sớm phù hợp với những trường hợp khối u có kích thước nhỏ. Bác sĩ sử dụng dụng cụ lưỡi dao nhỏ hình thìa hoặc tròn để cạo bỏ khối u. Sau đó đốt da để loại bỏ các tế bào ung thư còn sót lại. Cuối cùng bịt kín vết thương. Quá trình nạo và đốt điện có thể diễn ra 2-3 lần để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư.
4. Áp lạnh
Liệu pháp áp lạnh được sử dụng để tiêu diệt các tế bào ung thư không phải ung thư hắc tố giai đoạn sớm. Bác sĩ sử dụng nitơ lỏng để đóng băng khối ung thư để khu vực khối u đóng thành vảy. Sau khoảng một tháng, khối vảy chứa ung thư sẽ bong ra khỏi da. Phương pháp này có thể để lại một vết sẹo nhỏ màu trắng trên da của bạn.
5. Kem chống ung thư
Kem chống ung thư được sử dụng điều trị ung thư da không phải u hắc tố ác tính. Phương pháp này được chỉ định trong trường hợp ung thư nằm ở tầng trên cùng của lớp biểu bì như ung thư da giai đoạn sớm, bệnh Bowen. Tần suất sử dụng kem theo chỉ định của bác sĩ, thường kéo dài trong vài tuần.
Có 2 loại kem chống ung thư chính:
- Kem hóa trị: thành phần chứa một loại thuốc gọi là 5-fluorouracil
- Kem kích thích miễn dịch: thành phần chứa một loại thuốc gọi là imiquimod (thường để điều trị ung thư biểu mô tế bào đáy đường kính dưới 2cm)
Tác dụng phụ của phương pháp này có thể gồm mẩn đỏ, bong tróc da, ngứa ngát, loét da…
6. Liệu pháp quang động (PDT)
Phương pháp thường được chỉ định điều trị ung thư biểu mô tế bào đáy, bệnh Bowen và dày sừng quang hóa. Bác sĩ thoa một lớp kem giúp da nhạy cảm với ánh sáng. Sau đó chiếu ánh sáng cường độ cao vào vùng da chứa khối u để tiêu diệt ung thư. Phương pháp quang động có thể gây ra cảm giác nóng rát, để lại sẹo.
7. Xạ trị
Bác sĩ sử dụng phóng xạ liều thấp để tiêu diệt tế bào ung thư. Phương pháp được chỉ định nếu bệnh nhân không thể thực hiện phẫu thuật loại bỏ khối u, ung thư chiếm một vùng rộng lớn hoặc xạ trị bổ trợ phòng ngừa ung thư tái phát.
8. Điện hóa trị liệu
Phương pháp điện hóa trị liệu ung thư da áp dụng cho các trường hợp bệnh không thể phẫu thuật hoặc phẫu thuật không hiệu quả, hóa - xạ trị không có tác dụng. Để thực hiện, bác sĩ đưa hóa trị trực tiếp vào tĩnh mạch (tiêm tĩnh mạch). Thuốc đến trực tiếp tế bào ung thư giúp quá trình tiêu diệt ung thư nhanh chóng, hiệu quả hơn.
Thăm khám và tầm soát ung thư da là chìa khóa giúp phát hiện sớm, can thiệp điều trị kịp thời. Để đặt lịch khám sàng lọc ung thư da tại BVĐK Tâm Anh, bạn có thể liên hệ qua thông tin sau:
Ung thư da giai đoạn đầu (giai đoạn sớm) có tiên lượng điều trị và phục hồi lên đến hơn 95%. Việc chủ động tầm soát bệnh định kỳ mỗi năm một lần có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng đến kết quả điều trị cuối cùng của bệnh nhân ung thư. Do đó mỗi người, đặc biệt là nhóm đối tượng nguy cơ cao nên chủ động khám, sàng lọc ung thư da để sớm phát hiện bệnh và điều trị kịp thời.
