Lương tối thiểu ở Mỹ trở nên lạc điệu giữa thị trường lao động nóng bỏng

(KTSG Online) - Mức lương liên bang tối thiểu 7,25 đô la/giờ ở Mỹ hầu như không được doanh nghiệp áp dụng khi họ buộc phải đẩy tăng mức thù lao cho người lao động trong bối cảnh thị trường lao động nóng bỏng.

• Lạm phát cao, doanh nghiệp Mỹ mạnh tay tăng lương
• Các công ty lớn nhất ở Mỹ trả lương ra sao?

Theo luật New Hampshire, Janette Desmond có thể trả lương cho những nhân viên múc kem và cắt kẹo mềm tại cửa hàng đồ ngọt ở thành phố Portsmouth của cô với mức lương chỉ 7,25 đô la/giờ.

Nhưng với tỷ lệ thất nghiệp của bang này chỉ ở mức dưới 2%, động lực cung và cầu khiến mức lương tối thiểu trên không còn phù hợp.

Thanh thiếu niên làm việc ở cửa hàng của Desmond trong mùa hè này kiếm được ít nhất 14 đô la/giờ.

Desmond nói: “Tôi có thể rao tuyển dụng với mức lương 7,25 đô la/giờ. Nhưng sẽ chẳng có ai nộp đơn. Bạn không thể thuê bất cứ ai với mức lương 7,25 đô la/giờ.”

Thị trường lao động của Mỹ nóng bỏng trong hai năm qua đã khiến lương tăng nhanh, đặc biệt là trong ngành bán lẻ, nhà hàng, khách sạn và các ngành có mức lương thấp khác. Điều này cũng khiến mức lương tối thiểu ngày càng trở nên vô nghĩa.

Theo phân tích của New York Times về dữ liệu của chính phủ, trên toàn nước Mỹ, trung bình chỉ có khoảng 68.000 người nhận mức lương tối thiểu liên bang trong bảy tháng đầu năm 2023. Tập đoàn bán lẻ Walmart, từng là nơi trả lương thấp nhất, đã trả cho nhân viên ít nhất 14 đô la/giờ, ngay cả khi có thể trả gần một nửa số đó một cách hợp pháp.

30 tiểu bang, cùng với hàng chục thành phố khác ở Mỹ, đã đặt ra mức lương tối thiểu trên mức tối thiểu của liên bang. Trong một số trường hợp, họ liên kết lương tối thiểu với lạm phát để giúp đảm bảo rằng mức lương theo kịp chi phí sinh hoạt.

Dù vậy, hầu hết người lao động kiếm được nhiều hơn mức tối thiểu theo quy định của pháp luật.

Robert Branca, người sở hữu gần ba chục cửa hàng thức ăn nhanh Dunkin’ Donuts ở Massachusetts, nơi có mức lương tối thiểu là 15 đô la, nói: “Mức lương tối thiểu gần như không còn phù hợp. Tôi phải trả những gì tôi phải trả”.

Kết quả là mức lương tối thiểu đã không còn được quan tâm nhiều trong cuộc tranh luận về chính sách kinh tế. Tổng thống Biden, người đã cố gắng nhưng không thuyết phục được quốc hội thông qua mức tối thiểu 15 đô la/giờ trong năm đầu tiên nắm quyền, giờ đây hiếm khi đề cập đến điều này.

Liên minh quốc tế của nhân viên ngành dịch vụ, tổ chức đã thành lập cuộc vận động đưa lương tối thiểu lên 15 đô la hơn một thập niên trước, đã chuyển trọng tâm sang các đòn bẩy chính sách khác, dù vẫn tiếp tục kêu gọi mức lương tối thiểu cao hơn.

Những người phản đối nâng lương tối thiểu dường như cũng đã lùi bước.

Khi hạ viện của bang Pennsylvania bỏ phiếu năm nay để tăng mức lương tối thiểu của bang từ 7,25 lên 15 đô la/giờ kể từ năm 2026, các doanh nghiệp không phản ứng mạnh mẽ.

“Các thành viên của chúng tôi không lo ngại. Đã lâu rồi tôi chưa nghe nói có ai trả mức lương tối thiểu”, Ben Fileccia, Phó chủ tịch cấp cao của Hiệp hội Nhà hàng và lưu trú Pennsylvania, nói.

Câu hỏi đặt ra là điều gì sẽ xảy ra khi thị trường lao động nguội đi. Trong điều kiện đã điều chỉnh lạm phát, mức tối thiểu liên bang có giá trị thấp hơn bất kỳ lúc nào kể từ năm 1949. Điều đó có nghĩa là người lao động ở các bang như Pennsylvania và New Hampshire có thể gặp khó khăn để giữ được mức tăng lương gần đây nếu người sử dụng lao động lấy lại lợi thế đàm phán lương.

Quốc hội Mỹ đã không bỏ phiếu tăng mức lương tối thiểu kể từ khi George W. Bush làm tổng thống vào năm 2007, và ký luật thiết lập lương tối thiểu liên bang 7,25 đô la vào năm 2009. Mức lương này vẫn duy trì như vậy trong 14 năm sau tiếp theo. Đây là khoảng thời gian dài nhất không tăng kể từ khi lương tối thiểu toàn cầu được giới thiệu lần đầu vào năm 1938.

Tuy nhiên, chiến dịch đấu tranh cho lương tối thiểu 15 đô la đã thành công ở cấp tiểu bang và địa phương. Các thành phố như Seattle và San Francisco đã áp dụng mức lương tối thiểu 15 đô la/giờ, tiếp theo là các bang như New York và Massachusetts. Trên toàn quốc, số người kiếm được mức lương tối thiểu đã giảm đều đặn, từ gần 2 triệu khi mức lương tối thiểu 7,25 đô la có hiệu lực, xuống còn khoảng 400.000 vào năm 2019. Những con số đó không tính đến những người kiếm được ít hơn mức lương tối thiểu, trong một số trường hợp có thể bao gồm cả thanh thiếu niên, người khuyết tật.

Sau đó, Covid-19 đã đảo lộn thị trường lao động lương thấp. Hàng triệu đầu bếp, bồi bàn, nhân viên dọn phòng khách sạn và nhân viên bán lẻ mất việc làm. Trong khi những người làm việc trong các lĩnh vực “thiết yếu” thường nhận được tiền thưởng hoặc chi trả thêm vì làm việc trong điều kiện dịch bệnh nguy hiểm. Khi các doanh nghiệp bắt đầu mở cửa trở lại vào năm 2020 và 2021, nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ phục hồi nhanh hơn nhiều so với nguồn cung nhân sự để giao hàng. Điều đó khiến các công ty phải tranh giành lao động và mang lại cho họ lợi thế.

Những người lao động trong các ngành nghề có mức lương thấp đang kiếm được nhiều hơn mức lương tối thiểu của tiểu bang ở hầu hết mọi nơi.

David Bellman, chủ một cửa hàng trang sức ở Manchester, New Hampshire, cho biết các doanh nghiệp giống như ông đang ao ước chỉ trả lương 15 đô la/giờ. Ông đang trả cho nhân viên 17-20 đô la/giờ.

Ông nói: “Về cơ bản, cách duy nhất để thuê bất kỳ ai là lấy họ khỏi tay người khác”.

Tỷ lệ thất nghiệp ở New Hampshire đang thấp hơn trước đại dịch; ở mức 1,7% trong tháng 7.

Khi bang New Jersey thông qua luật về lương tối thiểu vào năm 2019, nhiều doanh nghiệp phàn nàn rằng mức tăng quá mạnh. Theo luật này, lương tối thiểu sẽ tăng thêm ít nhất một đô la/giờ mỗi năm cho đến khi đạt 15 đô la/giờ vào năm 2024. Nhưng gần đây, thị trường việc làm nóng bỏng đã đẩy lương ở bang này tăng nhanh.

Jeanne Cretella, người sở hữu công ty Landmark Hospitality, điều hành 14 khách sạn và nhà hàng ở bang New Jersey và bang Pennsylvania, nói: “Covid và lạm phát đã thay đổi mọi thứ”.

Trước đại dịch, nhân viên rửa bát và những nhân viên cấp thấp khác tại Landmark thường nhận mức lương tối thiểu. Hiện nay, Cretella trả lương cho người mới bắt đầu làm việc ở New Jersey ở mức 15 đô la/giờ, dù đến năm sau, lương tối thiểu của bang mới đạt được mức đó.

Một số nhà kinh tế vẫn băn khoăn điều gì sẽ xảy ra khi mức lương tối thiểu 15 đô la lan rộng ra các thành phố ven biển có chi phí cao. Nhưng mối lo đó xuất hiện trước khi đại dịch định hình lại thị trường lao động lương thấp.

Jacob Vigdor, nhà kinh tế tại Đại học Washington, người đã nghiên cứu vấn đề này, nói: “Bây giờ chúng ta đang ở trong môi trường khác”.

Washington có mức lương tối thiểu cao nhất toàn quốc, ở mức 15,74 đô la/giờ. Tuy nhiên, khi ông Vigdor gần đây đến thăm Aberdeen, một thị trấn nhỏ của Washington, nằm gần bờ biển Thái Bình Dương, tất cả các chủ doanh nghiệp lo lắng là làm thế nào để giữ chân người lao động.

Ông nói: “Tôi thực sự không nghe thấy nhiều lo ngại về mức lương tối thiểu đó. Điều đáng lo ngại là họ đang mất nhân viên”.

Dù vậy, các nhà kinh tế cho rằng mức lương tối thiểu có thể phù hợp trở lại khi thị trường lao động hạ nhiệt và người lao động mất đi khả năng thương lượng.

Theo New York Times