U sao bào độ 3: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

U sao bào độ 3 là khối u não ác tính, có tốc độ phát triển nhanh. Nếu được phát hiện và điều trị sớm, người bệnh u sao bào độ 3 có thể kéo dài thời gian sống. Bệnh u sao bào độ 3 là một dạng ung thư hiện chưa có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Vậy, triệu chứng u sao bào độ 3 là gì? Nguyên nhân mắc bệnh như thế nào? Cách chẩn đoán và điều trị ra sao?

U sao bào độ 3 là gì?

U sao bào độ 3 là một trong nhiều loại khối u hình thành từ các tế bào thần kinh đệm hình sao bị đột biến, dẫn tới phân chia quá mức, không còn tuân theo chương trình tự chết của tế bào. U sao bào độ 3 là khối u có tính đặc trưng bởi hoạt động phân bào, đa hình thái tế bào nhưng không có dấu hiệu tăng sinh mạch máu và hoại tử.

Tiên lượng lâm sàng của người mắc u sao bào độ 3 thường ở mức kém, có nguy cơ tử vong cao. Đặc biệt là với những trường hợp phát hiện muộn, khối u có khả năng tiến triển thành u sao bào độ 4. (1)

U sao bào độ 3 là khối u hiếm gặp, những trường hợp mắc bệnh mang tính riêng lẻ và cá biệt, chiếm tỷ lệ khoảng 1 - 2% các trường hợp u não nguyên phát được ghi nhận. Mặc dù hình thành chủ yếu tại não bộ nhưng đôi khi u sao bào độ 3 còn khởi phát ở tủy sống của người bệnh và có khả năng di căn đến một hay nhiều cơ quan khác trong cơ thể.

>> Xem thêm: U sao bào độ 2: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Triệu chứng u sao bào độ 3

U sao bào độ 3 có triệu chứng đa dạng, tùy thuộc vào vị trí khởi phát khối u, kích thước khối u và cơ địa riêng biệt của từng người bệnh. Một vài triệu chứng điển hình của khối u sao bào độ 3 bao gồm:

• Đau đầu: Hầu hết người mắc khối u sao bào độ 3 tại não đều có triệu chứng đau đầu với mức độ và tần suất tăng dần.
• Co giật: U sao bào độ 3 thường gây chèn ép, tạo ra sóng động kinh trong não, khiến cho người bệnh bị co giật đột ngột với tần suất lặp lại ngày càng gia tăng.
• Hội chứng tiền đình: Người bệnh bị chóng mặt, mất thăng bằng kết hợp với các cơn buồn nôn và nôn vọt, đặc biệt là vào buổi sáng sớm.

Một số triệu chứng khác thường gặp ở u sao bào độ 3:

• Nếu khối u sao bào độ 3 hình thành tại vùng kiểm soát ngôn ngữ trong não thì người bệnh có thể bị khó nói, nói đớ, ngọng hoặc không diễn tả được hình ảnh nhìn thấy, những việc làm thường ngày, thậm chí là không nói chuyện được.
• Nếu khối u hình thành tại vùng chức năng vận động thì người bệnh có thể bị yếu, liệt tay chân, đi đứng khó khăn, thậm chí là liệt nửa người.
• Tương tự như vậy, người bệnh u sao bào độ 3 có thể bị mất thị lực, nhìn đôi, rối loạn tri giác, trầm cảm, khó ngủ… Riêng với một vài trường hợp hiếm gặp, khối u sao bào độ 3 xuất hiện tại tủy sống có thể khiến người bệnh bị yếu, liệt tay chân, đi đứng khó khăn, thậm chí mất khả năng kiểm soát hoạt động đại tiện, tiểu tiện, gặp tình trạng khó thở, rối loạn nhịp tim… (2)

Nguyên nhân gây u não sao bào độ 3

U sao bào độ 3 có thể hình thành ngẫu nhiên và chưa rõ nguyên nhân. Nhưng có một số yếu tố làm gia tăng nguy cơ hình thành khối u sao bào độ 3 ví dụ như:

• Đột biến gen IDH1, IDH2: Đột biến gen IDH1 và IDH2 khiến cho hoạt động của những tế bào thần kinh đệm hình sao trở nên rối loạn, dẫn tới nguy cơ mắc các loại u sao bào, trong đó có u sao bào độ 3.
• Bệnh u xơ thần kinh loại 1( NF1): Làm gia tăng nguy cơ đồng mắc các khối u thần kinh đệm hình sao.
• Bệnh xơ cứng bì: Nguyên nhân gây bệnh là do đột biến gen TSC1 và TSC2. Điều này có thể khiến những tế bào thần kinh đệm hình sao trở nên rối loạn, hình thành các khối u sao bào độ 3.
• Hội chứng Li - Fraumeni: Khoảng 90% những người mắc hội chứng di truyền hiếm gặp này bị mắc một hoặc nhiều loại bệnh ung thư.
• Hội chứng Turcot: Những người mắc hội chứng di truyền hiếm gặp này có rất nhiều polyp hình thành trong đường ruột. Một số polyp có thể phát triển thành ung thư. Đồng thời, hội chứng Turcot còn làm tăng nguy cơ hình thành các khối u khác trong não, trong đó có u sao bào độ 3.
• Nhiễm phóng xạ: Phơi nhiễm với chất phóng xạ khiến cho những tế bào trong cơ thể bị rối loạn dẫn tới hình thành các khối u. Trong đó có tế bào thần kinh đệm hình sao.
• Đã từng xạ trị: Phương pháp điều trị này có thể gây ra một số tác dụng phụ. Đặc biệt là những người từng tiến hành xạ trị ở vùng cổ và đầu qua nhiều năm có nguy cơ bị u thần kinh đệm như u sao bào độ 3.
• Nhiễm hạt nhựa và các loại hóa chất: Nhiều loại hạt vi nhựa, đặc biệt là nhựa PVC hoặc các loại hóa chất độc hại khác có khả năng tích tụ nhiều năm trong cơ thể người nhiễm. Từ đó, khiến các tế bào thần kinh đệm tăng sinh quá mức, vượt khỏi chu trình sinh học của tế bào, làm phát sinh nhiều loại khối u khác nhau…

Bệnh u sao bào độ 3 có nguy hiểm không?

U sao bào độ 3 là khối u ác tính, có tốc độ phát triển khá nhanh và xâm lấn vào các tế bào xung quanh. Hầu như không thể loại bỏ được hoàn toàn kích thước khối u. U sao bào độ 3 có thể tái phát hoặc di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể. Chính vì vậy, người bệnh u sao bào độ 3 luôn đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm như rối loạn vận động, hô hấp, tri giác, thị giác… đặc biệt là có nguy cơ tử vong cao.

Bệnh u sao bào độ 3 sống được bao lâu?

Thời gian sống sau khi phát hiện bệnh u sao bào độ 3 còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: vị trí, kích thước của khối u, mức độ xâm lấn hoặc di căn, tuổi tác, giới tính, phương pháp điều trị, các bệnh nền hiện có, nghị lực tinh thần của người bệnh…

Hầu hết người mắc khối u sao bào độ 3 có thời gian sống khoảng 5 năm kể từ khi hình thành khối u. Với người bệnh phát hiện khối u muộn, cơ thể đã bộc phát rầm rộ các triệu chứng thì thời gian sống còn lại là khoảng 6 tháng.

Cách chẩn đoán bệnh u sao bào độ 3

U sao bào độ 3 hiếm khi được phát hiện vào thời điểm khối u mới hình thành. Đồng thời cũng có rất ít trường hợp phát hiện căn bệnh này một cách tình cờ, ngẫu nhiên.

Người bệnh thường phát hiện mắc u sao bào độ 3 khi khối u đã có kích thước lớn, gây ra hiệu ứng chèn ép, xâm lấn nghiêm trọng đến cấu trúc não và dây thần kinh xung quanh, tạo ra hàng loạt những triệu chứng lâm sàng, đặc biệt là dấu hiệu đa động, Babinski… Khi đó, bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác bệnh u sao bào độ 3 thông qua kết quả của một số xét nghiệm, kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, ví dụ như:

• Chụp MRI não: Chụp MRI không chỉ giúp phát hiện khối u sao bào độ 3 mà còn có thể cung cấp thông tin về kích thước khối u, mối tương quan giữa khối u với các cấu trúc não và dây thần kinh xung quanh… Từ đó, giúp bác sĩ đề ra phương án điều trị phù hợp, tối ưu cho người bệnh.
• Chụp CT sọ não: Mặc dù chụp CT sọ não không mang đến tính đặc hiệu và hiệu quả chẩn đoán u sao bào độ 3 tốt bằng phương pháp chụp MRI, thế nhưng vẫn có thể giúp bác sĩ phát hiện khối u sao bào độ 3. Kỹ thuật này đặc biệt hữu dụng trong những trường hợp người bệnh chống chỉ định chụp MRI.
• Sinh thiết: U sao bào độ 3 có thể được chẩn đoán chính xác với phương pháp sinh thiết. Cụ thể là trích xuất một phần nhỏ của khối u mang đi quan sát dưới kính hiển vi, bác sĩ/kỹ thuật viên sẽ sử dụng một số kỹ thuật phân tích tế bào để tìm hiểu về tính chất tế bào của loại khối u này. (3)

Cách điều trị u tế bào hình sao độ 3

U sao bào độ 3 là loại ung thư hầu như không thể điều trị khỏi hoàn toàn. Do vậy, mục đích chính của quá trình điều trị là nhằm kéo dài thời gian sống còn lại, giảm đau, hồi phục chức năng thần kinh, giải quyết các triệu chứng lâm sàng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh… Một số biện pháp điều trị u sao bào độ 3 phổ biến gồm có:

1. Phẫu thuật

Mục đích của quá trình phẫu thuật là nhằm loại bỏ nhiều nhất có thể kích thước khối u đồng thời bảo tồn tối đa các chức năng thần kinh cho người bệnh. Đối với phần khối u còn lại, mặc dù không thể loại bỏ hết nhưng có thể sử dụng các phương pháp khác để hỗ trợ điều trị như xạ trị hoặc hóa trị.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đang ứng dụng robot Modus V Synaptive ứng dụng trí tuệ nhân tạo (Al) để phẫu thuật thần kinh - sọ não - cột sống, trong đó có phẫu thuật điều trị u sao bào độ 3. Robot giúp bác sĩ nhìn thấy rõ khối u và mối tương quan với các bó sợi thần kinh, cấu trúc não xung quanh; tạo cuộc mổ mô phỏng giúp bác sĩ chủ động lựa chọn đường mổ an toàn và hiệu quả; kịp thời cảnh báo bác sĩ khi đường mổ có sai lệch so với cuộc mổ mô phỏng, đảm bảo an toàn trong suốt cuộc mổ…

2. Hóa trị

Có thể sử dụng một số loại hóa chất mạnh để tiêu diệt tế bào của khối u sao bào độ 3. Tuy nhiên, không thể tiêu diệt được toàn bộ các tế bào của khối u này.

3. Xạ trị

Phương pháp này dùng các chùm tia bức xạ bắn vào khối u sao bào độ 3 nhằm hủy diệt nó. Tuy nhiên, việc bắn tia bức xạ diện rộng có thể gây ra hậu quả nặng nề cho người bệnh. Vì khối u sao bào độ 3 có đặc tính xâm lấn mạnh vào các mô não và cấu trúc thần kinh xung quanh.

4. Liệu pháp tâm lý

Đối với người bệnh u sao bào độ 3, việc nâng cao sức khỏe tinh thần là rất quan trọng. Đặc biệt là trong giai đoạn cuối, liệu pháp tâm lý có thể giúp người bệnh giảm bớt cảm giác đau đớn, kéo dài thời gian sống…

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, u sao bào độ 3 là căn bệnh nguy hiểm, có tiên lượng kém, tỷ lệ tử vong cao. Do đó, ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc u sao bào độ 3, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế uy tín thăm khám, chữa trị.