Ung thư amidan: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và dự phòng

Ung thư amidan là một loại ung thư phổ biến nhưng không ít người hiểu rõ về nó. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu về loại ung thư này, bao gồm định nghĩa, triệu chứng, nguyên nhân, phương pháp chẩn đoán, các phương pháp điều trị tiên tiến và biện pháp dự phòng của ung thư Amidan.

Ung thư amidan là gì?

Ung thư amidan là một loại ung thư xuất phát từ amidan, một mô cơ quan có lợi nằm ở phía sau cổ họng, giữa mũi và cổ. Đây là một phần của hệ thống miễn dịch, chủ yếu đóng vai trò trong việc ngăn chặn vi khuẩn và vi rút từ việc xâm nhập vào cơ thể.

Triệu chứng ung thư amidan

Triệu chứng của ung thư amidan thường xuất hiện không rõ ràng và khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi căn bệnh phát triển, những dấu hiệu sau có thể xuất hiện:

• Đau và khó chịu ở vùng amidan: cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng họng là một trong những triệu chứng sớm nhất của ung thư amidan.
• Thay đổi giọng nói: sự thay đổi trong giọng nói có thể là một dấu hiệu của sự ảnh hưởng của ung thư.
• Khó khăn khi nói và nuốt: những khó khăn khi nói và nuốt có thể làm tăng đau và lo lắng.
• Mệt mỏi không lý do: mệt mỏi không lý do có thể là một triệu chứng tổng quát của nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư amidan.
• Sưng vùng cổ, hạch cổ: sưng và đau ở vùng cổ có thể là một dấu hiệu của sự lây lan của ung thư.
• Khó thở

Nguyên nhân ung thư amidan

Nguyên nhân chính của ung thư amidan chủ yếu liên quan đến HPV (human papillomavirus) - virus gây u nhú ở người và một số yếu tố khác như hút thuốc lá và tiếp xúc chất độc hại từ môi trường…

• HPV: nhiễm HPV, đặc biệt là loại hpv 16 và 18 là nguyên nhân chính gây ung thư amidan.
• Thuốc lá: hút thuốc lá tăng nguy cơ phát triển ung thư amidan do các chất độc hại trong thuốc lá gây tổn thương tế bào tại cơ quan này. Các tế bào tổn thương sẽ ảnh hưởng tới quá trình sinh sản và biệt hóa, tạo ra các tế bào ác tính bất thường.
• Môi trường: tiếp xúc với các chất độc hại như hóa chất công nghiệp, hợp chất kim loại nặng cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Thức ăn chứa các chất độc hại: khi chúng ta sử dụng các thực phẩm không an toàn trong thời gian dài. Các chất có hại trong thực phẩm sẽ gây hại cho cơ thể là làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý ác tính như ung thư, trong đó có ung thư amidan vì cơ quan này tiếp xúc với thực phẩm gần như đầu tiên.

Chẩn đoán ung thư amidan

Bác sĩ thường bắt đầu bằng việc thực hiện một cuộc kiểm tra cơ bản, kiểm tra vùng cổ, họng, và amidan để phát hiện bất kỳ biểu hiện nào của sưng, đau, hoặc các vùng có màu sắc khác thường. Sự thay đổi trong giọng nói và khả năng nuốt có thể là dấu hiệu sớm của vấn đề.

Chẩn đoán ung thư amidan thường bắt đầu bằng các phương pháp hình ảnh như siêu âm, MRI, và CT Scan,... để xác định kích thước và vị trí của khối u. Chụp PET-CT: để đánh giá sự lây lan của khối u và xác định liệu có di căn hay không.

Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm máu như xét nghiệm chức năng gan và các chỉ số khác có thể cung cấp thông tin về tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân và có thể bổ sung thông tin cho quá trình chẩn đoán.

Tuy nhiên sinh thiết amidan làm giải phẫu bệnh là một xét nghiệm quan trọng là tiêu chuẩn vàng để xác nhận chẩn đoán bệnh nhân có mắc ung thư amidan hay không.

Phân độ ung thư amidan thành bốn giai đoạn giúp cho quá trình điều trị và tiên lượng. Dưới đây là sơ bộ các giai đoạn và kèm xét nghiệm HPV p16:

• Giai đoạn I: khối u nhỏ (dưới 2cm) giới hạn tại khu vực amidan và không di căn đến các hạch bạch huyết xung quanh;
• Giai đoạn II: khối u từ 2-4cm nhưng chưa di căn;
• Giai đoạn III: khối u lớn hơn 4cm và ung thư amidan đã di căn đến một hạch cổ cùng bên với khối u. Các hạch bạch huyết 3 cm hoặc nhỏ hơn;
• Giai đoạn IV: khối u xâm lấn ra xung quanh và di căn xa, đây là giai đoạn phức tạp nhất, tiên lượng xấu và điều trị trở nên khó khăn.

Chẩn đoán phân biệt: Người bệnh thường đến giai đoạn muộn nên chẩn đoán không khó khăn lắm, trừ trường hợp ở giai đoạn sớm và nhất là với các thể thâm nhiễm, không loét, thường thường phải phân biệt với các bệnh sau đây:

• Với một khối u loét thâm nhiễm: tuy nhiên ít gặp nhưng cần tránh nhầm lẫn với một thể lao loét sùi nhưng thương tổn lao nói chung ít khư trú u ở amidan và ít thâm nhiễm xuống phía sâu, thường hay gặp ở bệnh nhân bị lao phổi đang tiến triển. Chẩn đoán phân biệt cần dựa vào giải phẫu bệnh và các xét nghiệm về lao.
• Với thương tổn loét ở amidan: hay gặp là viêm họng Vincent nhưng bệnh này diễn biến cấp tính và có một số đặc điểm như loét không đều, đáy loét bẩn có mủ máu hoặc lớp giả mạc bao phủ, bờ loét không rắn và thường kèm theo có hạch viêm ở cổ diễn biến nhanh chế độ nghỉ ngơi và vệ sinh vùng răng miệng tốt.
• Với trường hợp một amidan thể thâm nhiễm làm cho amidan to ra cần chú ý phân biệt sự phát triển của bản thân tổ chức amidan và trường hợp amidan bị khối u vùng lân cận đẩy lồi ra như khối u bên họng, u tuyến mang tai, hạch cổ to đẩy lồi amidan... hoặc do các u của vùng vòm, mặt sau màn hầu, ngã ba họng thanh quản...
• Các u hỗn hợp và u trụ của vùng màn hầu ở giai đoạn cuối có thể bị loét và lan đến amidan, nhưng các tổ chức u này tiến triển chậm, quá trình diễn biến tương đối dài hay bị tái phát. Trong thực tế, quan trọng nhất trong phân biệt chẩn đoán là đánh giá chính xác về tổ chức học của thương tổn. Việc đánh giá vị trí nguyên thuỷ của u là ở amidan hay màn hầu trong giai đoạn muộn rất khó và cũng không có ý nghĩa gì lớn đối với phác đồ điều trị. Riêng những trường hợp bắt đầu biểu hiện bằng nổi hạch cổ thì cần chẩn đoán phân biệt với các viêm hạch cổ mạn tính.

Điều trị ung thư amidan

Phương pháp điều trị cho ung thư amidan thường bao gồm:

• Phẫu thuật: loại bỏ hoặc giảm bớt khối u và mô xung quanh.
• Xạ trị: Xạ trị sử dụng tia X có tác động vào tế bào ung thư, ngăn chặn sự phát triển của chúng và góp phần vào việc loại bỏ khối u. Xạ trị có thể được sử dụng trước hoặc sau phẫu thuật.
• Hóa trị: Hóa trị sử dụng các loại thuốc chống ung thư để tiêu diệt hoặc kiểm soát tế bào ung thư. Đôi khi, nó được sử dụng kết hợp với phẫu thuật hoặc xạ trị.
• Hóa trị nội tiết: Đối với một số loại ung thư amidan, đặc biệt là những loại có mối liên quan đến hormone, hóa trị nội tiết có thể được áp dụng để kiểm soát sự phát triển của tế bào ung thư.
• Tư vấn và hỗ trợ tâm lý: Ung thư amidan không chỉ ảnh hưởng về mặt vật lý mà còn tâm lý. Tư vấn và hỗ trợ tâm lý có thể giúp người bệnh và gia đình vượt qua những thách thức về tinh thần.

Phòng ngừa ung thư amidan

Các biện pháp có thể phòng ngừa được nguy cơ ung thư amidan gồm:

• Tiêm vaccine HPV: việc tiêm vắc xin hpv là một biện pháp hiệu quả để ngăn chặn sự lây lan của virus và giảm nguy cơ mắc ung thư amidan.
• Hạn chế hút thuốc lá: ngừng hút thuốc lá hoặc giảm thiểu tiếp xúc với thuốc lá giúp giảm nguy cơ phát triển ung thư.
• Bảo vệ khỏi chất độc hại: đeo khẩu trang và sử dụng các phương tiện bảo vệ cá nhân khi tiếp xúc với chất độc hại có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Sử dụng thực phẩm sạch: sử dụng nguồn thực phẩm sạch, có nguồn gốc xuất xứ, không tồn dư các thuốc bảo vệ thực vật cũng là một yếu tố quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe và phòng chống ung thư.

Ung thư amidan là một thách thức nặng nề, nhưng hiểu biết và sự chủ động trong việc dự phòng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Việc tìm hiểu rõ về ung thư amidan không chỉ giúp chúng ta nhận biết các triệu chứng sớm mà còn tạo cơ hội để thực hiện các biện pháp điêu trị hiệu quả.

Ung thư amidan không chỉ là một vấn đề về sức khỏe quốc gia mà còn là một thách thức cá nhân và gia đình. Việc hiểu biết rõ về bệnh lý này, cùng với các biện pháp dự phòng và theo dõi sức khỏe đều quan trọng. Sự hỗ trợ từ cộng đồng y tế, gia đình và bản thân bệnh nhân đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi.