Thế nào là tháp dinh dưỡng cân đối, hợp lý?

Tháp dinh dưỡng cân đối, hợp lý là cơ sở để lựa chọn những thực phẩm phù hợp, tốt cho sức khỏe và đảm bảo cung cấp đầy đủ năng lượng cũng như dưỡng chất. Tháp ăn dinh dưỡng giúp xây dựng, hình thành và nhắc nhở thói quen ăn uống lành mạnh. Tùy vào mỗi độ tuổi sẽ có tháp ăn dinh dưỡng riêng, phù hợp với sự phát triển của mỗi giai đoạn.

1. Tháp ăn dinh dưỡng là gì?

Tháp ăn dinh dưỡng là mô hình hình tháp cung cấp thông tin về các loại thực phẩm cũng như lượng tiêu thụ phù hợp, được phân chia thành các nhóm chất khác nhau và được tính toán cụ thể tương ứng với nhu cầu năng lượng hoạt động của từng đối tượng (trẻ em, người trưởng thành hay phụ nữ đang mang thai và cho con bú).

Dựa vào tháp ăn dinh dưỡng có thể xây dựng thực đơn hàng ngày, chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học sao cho vừa cung cấp đủ năng lượng, vừa giúp cơ thể khỏe mạnh và phát triển.

2. Vai trò của tháp ăn dinh dưỡng

Tháp ăn dinh dưỡng rất quan trọng, bởi đó là cơ sở để lựa chọn thực phẩm, xây dựng thực đơn phù hợp với từng đối tượng, độ tuổi khác nhau. Tháp dinh dưỡng có các vai trò sau:

• Cân bằng dinh dưỡng: Với trẻ nhỏ, một chế độ dinh dưỡng cân bằng rất quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Cha mẹ, nhà trường có thể dựa vào tháp ăn dinh dưỡng để xây dựng chế độ dinh dưỡng dành cho trẻ mầm non với từng nhóm tuổi phù hợp để đảm cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết và năng lượng để trẻ hoạt động, học tập và vui chơi.
• Thiết lập và duy trì chế độ ăn uống khoa học: Đối với người trưởng thành, tháp dinh dưỡng sẽ giúp thiết lập và duy trì chế độ ăn uống khoa học, hợp lý và lành mạnh.
• Cải thiện và nhắc nhở thói quen ăn uống: Không chỉ giúp hình thành chế độ ăn, tháp dinh dưỡng hàng ngày còn giúp cải thiện thói quen ăn uống ở những người mong muốn có một chế độ ăn uống tốt hơn để cải thiện sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật.

Tham khảo: Tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường

3. Thế nào là tháp dinh dưỡng cân đối, hợp lý?

Tháp dinh dưỡng cân đối, hợp lý phải gồm 7 phần được chia thành 5 nhóm thực phẩm chính, đó là: muối-đường, chất béo, chất đạm, rau quả và ngũ cốc. Một chế độ ăn uống khoa học được xây dựng dựa trên tháp dinh dưỡng sẽ giúp chúng ta có sức khỏe tốt và hạn chế được các bệnh tật.

Dưới đây là 5 nhóm thực phẩm của tháp dinh dưỡng cân đối, hợp lý được xếp từ dưới lên với mức độ ưu tiên giảm dần:

• Ngũ cốc (tinh bột): Trong tổng năng lượng khẩu phần của một người trưởng thành, ngũ cốc là nhóm thực phẩm tinh bột, nguồn cung cấp năng lượng chính, chiếm từ 60% - 65%. Các loại thực phẩm phổ biến của nhóm này gồm gạo, khoai tây, khoai lang, ngô, mì, ...
• Rau quả (chất xơ): Sau ngũ cốc, rau quả là loại thực phẩm chúng ta cần ưu tiên sử dụng thứ hai để tăng cường chất xơ cho cơ thể theo tháp ăn dinh dưỡng. Đây là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất dồi dào.
• Chất đạm: Nguồn cung cấp chất đạm cho cơ thể nên bao gồm cả động thực vật, trong đó các loại thịt (lợn, gà, hải sản, ...) là đạm thực vật, còn trứng, sữa, các chế phẩm từ sữa, các loại đậu, ... là đạm thực vật. Ngoài chất đạm, nhóm thực phẩm này còn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất rất cần thiết như canxi, sắt, kẽm, vitamin B12, ...
• Dầu, mỡ (chất béo): Một lượng nhỏ chất béo lành mạnh cũng được khuyến khích theo tháp dinh dưỡng hàng ngày là rất cần thiết đối với não bộ và tim. Các loại dầu thực vật như dầu oliu, dầu đậu nành, dầu gạo là những chất béo lành mạnh. Bên cạnh đó, còn có bơ và các loại hạt cũng là nguồn cung cấp chất béo rất tốt cho cơ thể.
• Đường, muối: Cuối cùng, đường, muối là nhóm thực phẩm cần được hạn chế tiêu thụ nhất vì chúng ảnh hưởng đến sức khỏe nếu sử dụng quá nhiều. Tháp ăn dinh dưỡng khuyến nghị sử dụng rất ít một lượng muối khi chế biến, nấu nướng cũng như sử dụng nước mắm trong bữa ăn để phòng ngừa bệnh huyết áp, tim mạch. Thay vì bánh kẹo ngọt, chúng ta có thể cung cấp đường cho cơ thể thông qua các loại trái cây tự nhiên.

4. Một số lưu ý khi xây dựng thực đơn hàng ngày dựa vào tháp ăn dinh dưỡng

Trước khi lên thực đơn hàng ngày dựa vào tháp dinh dưỡng cân đối, hợp lý, cần lưu ý một số thông tin sau để bữa ăn được đa dạng và kích thích khẩu vị hơn mà vẫn đảm bảo sức khỏe tốt, dẻo dai:

• Thêm gia vị, thảo mộc: Một bữa ăn ngon và đủ chất cần có thêm gia vị và thảo mộc để trông bắt mắt hơn, kích thích khẩu vị tốt hơn. Không chỉ giúp thức ăn có mùi vị thơm ngon, tự nhiên, các loại gia vị và thảo mộc cũng cung cấp nhiều chất rất tốt đối với sức khỏe.
• Uống đủ nước: Không nằm trong nhóm thực phẩm, tuy nhiên, ở phần đáy của tháp ăn dinh dưỡng, nước được ưu tiên hàng đầu. Mỗi ngày, chúng ta phải đảm bảo uống đủ nước để giúp cơ thể duy trì hoạt động và thực hiện các chức năng thiết yếu. Nước bao gồm nước trái cây và sữa, vì vậy nên cân đối tổng lượng nước nạp vào theo khuyến nghị của tháp dinh dưỡng.
• Phù hợp với từng đối tượng, độ tuổi: Tùy vào mỗi đối tượng, độ tuổi khác nhau sẽ có tháp dinh dưỡng hàng ngày khác nhau, dựa vào đó, chúng ta lên thực đơn phù hợp.
• Tăng cường luyện tập kết hợp dinh dưỡng: Bên cạnh chế độ ăn uống khoa học lành mạnh, tăng cường luyện tập thể dục thể thao là rất cần thiết để duy trì một sức khỏe dẻo dai, giúp phòng ngừa, hạn chế nhiều bệnh tật như tim mạch, tiểu đường,...

Tháp dinh dưỡng cân đối phải gồm 5 nhóm thực phẩm với mức độ ưu tiên sử dụng là ngũ cốc - lương thực, rau quả, chất đạm, dầu - mỡ và đường - muối, được xây dựng hợp lý tùy vào đối tượng và độ tuổi.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.